Η 1η Οκτωβρίου έχει καθιερωθεί από το 2015 ως Παγκόσμια ημέρα καφέ. Ιδιαίτερη αγάπη σε αυτό το ρόφημα δείχνουν οι Έλληνες και το καταναλώνουν σε μεγάλες ποσότητες.
Τους επιστήμονες όμως αλλά και το ευρύ κοινό απασχολεί έντονα η επίδραση στην υγεία, της κατανάλωσης καφέ. Συχνά ακούμε, για παράδειγμα, ότι ο καφές μειώνει την όρεξη και βοηθάει στο αδυνάτισμα, ενώ άλλοι ισχυρίζονται ότι η κατανάλωση καφέ μπορεί να οδηγήσει στην αύξηση της όρεξης τους, δηλαδή στο αντίθετο αποτέλεσμα.
Ερευνητές από το Εργαστήριο Βιολογίας της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ, σε συνεργασία με το δίκτυο GENOSOPHY και το Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής, ερεύνησαν αυτές τις αντικρουόμενες απόψεις και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η κατανάλωση 3-4 φλιτζανιών καφέ ημερησίως σχετίζεται με μειωμένο σωματικό βάρος, αλλά μόνο σε άτομα με συγκεκριμένο γενετικό υπόβαθρο.
H έρευνα τους που δημοσιεύεται στο διεθνώς αναγνωρισμένο περιοδικό International Journal of Obesity, βασίστηκε σε λεπτομερή επιδημιολογικά, γενετικά και πειραματικά δεδομένα από 300 Έλληνες εθελοντές. Οι εθελοντές υποβλήθηκαν σε γενετικό έλεγχο με την επιθυμία να διαμορφώσουν, με τη βοήθεια διαιτολόγου, ένα εξατομικευμένο διατροφικό πλάνο με βάση το γενετικό τους προφίλ. Απάντησαν σε ερωτήσεις που αφορούσαν στις διατροφικές τους συνήθειες, την όρεξη και άλλα στοιχεία τρόπου ζωής από όπου διαπιστώθηκαν ενδιαφέρουσες συσχετίσεις μεταξύ της κατανάλωσης καφέ, του γενετικού προφίλ και του σωματικού βάρους.
Οι ερευνητές μελέτησαν επίσης την επίδραση συγκεκριμένων ποσοτήτων καφέ στην επιλογή του είδους και της ποσότητας του φαγητού και στην έκκριση ορμονών που ελέγχουν την όρεξη, όπως της ασπροσίνης και της λεπτίνης, σε ομάδα εθελοντών.
Όπως ανέφερε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο υπεύθυνος της μελέτης, Καθηγητής Βιολογίας & Γενετικής και Διευθυντής του Εργαστηρίου Βιολογίας της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ, Αριστείδης Ηλιόπουλος, «τα αποτελέσματα μάς δείχνουν πως ο καφές μειώνει την όρεξη και μπορεί να συμβάλλει στην ρύθμιση του βάρους όταν ικανοποιούνται δύο “γενετικές συνθήκες”: να έχουν μια γενετική παραλλαγή στο γονίδιο CYP1A2 που οδηγεί σε αύξηση του μεταβολισμού της καφεΐνης και ταυτόχρονα γενετική προδιάθεση για παχυσαρκία».
Τα καλά νέα προσθέτει, είναι ότι αυτός ο «γενετικός συνδυασμός» δεν είναι σπάνιος στον ελληνικό πληθυσμό. Όπως έδειξε η μελέτη, οι Έλληνες που φέρουν αυτόν τον συνδυασμό καταναλώνουν περισσότερο καφέ, δηλώνουν πως ο καφές περιορίζει την όρεξή τους και έχουν μικρότερο σωματικό βάρος σε σχέση με εκείνους που δεν καταναλώνουν καφέ. Η ερευνητική ομάδα βρήκε επίσης έναν πιθανό σύνδεσμο μεταξύ του καφέ και της ρύθμισης της όρεξης μέσω της ορμόνης ασπροσίνη, τα επίπεδα της οποίας διαφοροποιούνται ανάλογα με το γενετικό προφίλ μεταβολισμού του καφέ. «Τα αποτελέσματα της μελέτης μάς υποδεικνύουν πως 3-4 φλιτζάνια καφέ μπορούν να ενταχθούν σε διαιτολόγια για τη ρύθμιση του βάρους σε άτομα με αυξημένη προδιάθεση για παχυσαρκία και γενετικό προφίλ υψηλού μεταβολισμού καφεΐνης», ανέφερε η δρ Καλλιόπη Γκούσκου, πρώτη συγγραφέας του άρθρου.
Οι ερευνητές σκοπεύουν να μελετήσουν περαιτέρω τους τύπους καφέ και τα συστατικά τους που έχουν τη βέλτιστη επίδραση στην υγεία. Η μελέτη αυτή ανοίγει επίσης δρόμους στους επιστήμονες να προσδιορίσουν μοριακούς μηχανισμούς αντιμετώπισης της παχυσαρκίας, που έχει πάρει επιδημικές διαστάσεις τα τελευταία χρόνια.
