Ένα μήνα αφού ο γιός της Έραν ανέρρωσε από ήπια covid-19, η Σάρα Μπιτάν χρειάστηκε να πάει το τρίχρονο αγόρι στα επείγοντα περιστατικά. Υπέφερε από υψηλό πυρετό, εξάνθημα και τα μάτια του όπως και το κάτω μέρος του σώματός του ήταν πρησμένα και κόκκινα, πόναγε το στομάχι του και έκλαιγε από τους πόνους.
Ο Έραν διαγνώστηκε ότι πάσχει από ένα σπάνιο φλεγμονώδες πολυσυστημικό σύνδρομο που εμφανίζεται στα παιδιά και είναι γνωστό και ως παιδιατρικό πολυσυστημικό φλεγμονώδες σύνδρομο (PIMS). Αφού παρέμεινε στο νοσοκομείο για μία εβδομάδα, ανέρρωσε πλήρως.
«Είναι σημαντικό για εμένα να πω στους γονείς, στις μητέρες σε όλο τον κόσμο ότι υπάρχει ένας κίνδυνος. Πρέπει να το γνωρίζουν», δήλωσε η Μπίταν. «Υπέφερε πολύ και υπέφερα κι εγώ μαζί του».
Δύο χρόνια μετά το ξέσπασμα της πανδημίας covid-19 οι γιατροί σε όλο τον κόσμο μαθαίνουν περισσότερα για το πώς η ασθένεια επηρεάζει τα παιδιά.
Αν και οι περιπτώσεις σοβαρής νόσησης και θανάτου από την covid-19 είναι πιο σπάνιες στα παιδιά σε σχέση με τους ενήλικες, δεκάδες χιλιάδες παιδιά δίνουν μάχη με τις επιπλοκές της νόσου. Τα Αμερικανικά Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Ασθενειών (CDC) αναφέρουν την covid-19 ως μία από τις δέκα βασικές αιτίες θανάτου των παιδιών ηλικίας 5 με 11 ετών.
Πολύ μικρό ποσοστό παιδιών υποφέρουν πολύ από επιπλοκές της covid-19, όπως το PIMS, το οποίο επηρεάζει λιγότερο από το 0,1% των παιδιών που μολύνονται από τον νέο κορονοϊό. «Η μακρά covid», τα συμπτώματα που επιμένουν εβδομάδες ή μήνες μετά τη μόλυνση, επηρεάζει τόσο τα παιδιά όσο και τους ενήλικες.
Αυξανόμενος αριθμός χωρών διαθέτει εμβόλια κατά της covid-19 για τα μικρά παιδιά. Οι χώρες της ΕΕ θα ξεκινήσουν την εκστρατεία εμβολιασμού των παιδιών ηλικίας 5 με 11 ετών την επόμενη εβδομάδα, ενώ στις ΗΠΑ ο εμβολιασμός τους ξεκίνησε τον Νοέμβριο, όμως φαίνεται πλέον να μειώνεται ο ρυθμός.
Οι γιατροί ελπίζουν ότι οι γνώσεις που απέκτησαν θα βοηθήσουν να βελτιωθεί η θεραπεία, αλλά επίσης θα κάνει τους γονείς να κατανοήσουν τους κινδύνους της covid-19, καθώς σκέφτονται αν θα τα εμβολιάσουν.
«Η μακρά covid και το PIMS είναι βασικά στοιχεία που πρέπει να εξετάσει κανείς όταν σκέφτεται τον εμβολιασμό», δήλωσε η Λίατ Ασκενάζι- Χόφνουνγκ, επικεφαλής της κλινικής για τους ασθενείς που ανέρρωσαν από covid στο παιδιατρικό νοσοκομείο Schneider στο Ισραήλ.
Στο PIMS, που συνήθως εμφανίζεται μερικές εβδομάδες μετά τη μόλυνση από κορονοϊό, το ανοσοποιητικό σύστημα υπερλειτουργεί και προκαλεί φλεγμονές στην καρδιά, τους πνεύμονες, τα νεφρά, τον εγκέφαλο και τα γαστρικά όργανα. Τα παιδιά που εμφανίζουν το σύνδρομο αυτό χρειάζεται να νοσηλευθούν για έως και δύο εβδομάδες, με κάποια να φτάνουν ως τη μονάδα εντατικής θεραπείας.
Τα CDC έχουν καταγράψει σχεδόν 6.000 περιπτώσεις PIMS σε όλες τις ΗΠΑ και 52 θανάτους. Εκτιμάται ότι καταγράφονται 3 περιπτώσεις του συνδρόμου ανά 10.000 παιδιά που προσβάλλονται από covid-19, σύμφωνα με το παιδιατρικό νοσοκομείο Audrey Dionne της Βοστόνης, ενώ αντίστοιχα ποσοστά αναφέρονται στην Ευρώπη. Στο Ισραήλ εκτιμάται ότι το σύνδρομο εντοπίζεται σε ένα παιδί ανά 3.500 που μολύνονται και το ποσοστό θνητότητας φτάνει το 1% με 2%.
Το υπουργείο Υγείας της Σιγκαπούρης ανακοίνωσε έξι περιστατικά PIMS σε περισσότερα από 8.000 κρούσματα covid-19 σε παιδιά.
Αλλαγή καθημερινότητας
Οι γιατροί λένε ότι έχουν μάθει να αντιμετωπίζουν καλύτερα το σύνδρομο, με τα περισσότερα παιδιά να αναρρώνουν. Έρευνες στη Βρετανία μεταξύ παιδιών έξι μήνες έως ένα χρόνο αφού εμφάνισαν PIMS δείχνουν ότι έχουν ξεπεράσει τα περισσότερα προβλήματα υγείας που τους προκάλεσε.
«Τα παιδιά του δεύτερου κύματος της επιδημίας και τώρα του τρίτου κύματος επωφελούνται από τις πληροφορίες του πρώτου», δήλωσε η Κάριν Μόσαλ παιδίατρος που ειδικεύεται στις μολυσματικές ασθένειες στο νοσοκομείο Great Ormond Street του Λονδίνου.
Έρευνα που πραγματοποίησε η Μόσαλ και συνάδελφοί της και η οποία δημοσιεύθηκε στην επιστημονική επιθεώρηση The Lancet κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι βλάβες στα όργανα των παιδιών που νοσηλεύθηκαν με PIMS είναι σπάνιες. Μεταξύ των συμπτωμάτων που διαρκούσαν ήταν η πνευματική κούραση και η σωματική αδυναμία, όμως με τον καιρό τα παιδιά τα ξεπερνούσαν και αυτά.
Έρευνες στη Βρετανία και τις ΗΠΑ έδειξαν ότι το PIMS επηρεάζει περισσότερα τα μαύρα παιδιά, όσα έχουν καταγωγή από τη Ασία και τα ισπανόφωνα, αν και ακόμη δεν είναι γνωστό για ποιο λόγο.
Η διάγνωση της μακράς covid στα παιδιά είναι πιο δύσκολη. Το ποσοστό εμφάνισής της επίσης εξαρτάται από το είδος των συμπτωμάτων και από το ποιος δίνει τις πληροφορίες -οι γιατροί, οι γονείς ή τα ίδια τα παιδιά–, εξηγεί η Ασκενάζι- Χόφνουνγκ.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις, περίπου το 1% των παιδιών που μολύνονται από τον νέο κορονοϊό εμφανίζει μακρά covid-19, δηλώνει ο Ζάκι Γκρόσμαν, επικεφαλής της Παιδιατρικής Ένωσης Ισραήλ.
Η Ασκενάζι- Χόφνουνγκ από την πλευρά της σημειώνει ότι στην κλινική της έχουν λάβει θεραπεία περίπου 200 παιδιά για μακρά covid.
Η ίδια πιστεύει ότι αυτός ο αριθμός είναι απλώς «η κορυφή του παγόβουνου». «Μπορεί να επηρεάσει δραματικά την ποιότητα ζωής τους», τονίζει.
Απλά πράγματα, όπως το να ανέβουν μια σκάλα, να τρέξουν να προλάβουν το λεωφορείο ή απλώς το να περπατούν ή να στέκονται μοιάζουν αδύνατα, εξηγεί η Ασκενάζι- Χόφνουνγκ. Κάποια παιδιά εμφανίζουν συμπτώματα που μοιάζουν με άσθμα ή απώλεια ακοής και κάποια νήπια που είχαν αρχίσει να περπατούν επιστρέφουν στο μπουσούλημα διότι κουράζονται και πονούν.
Τα περισσότερα παιδιά αναρρώνουν με τον καιρό, σημειώνει, με τη βοήθεια φυσικοθεραπείας και φαρμάκων. Περίπου το 20% όσων εμφανίζουν μακρά covid δυσκολεύονται πολύ.
Η Ασκενάζι -Χόφνουνγκ και η Μοσάλ επεσήμαναν το επιπλέον βάρος που φέρουν τα παιδιά που εμφανίζουν PIMS ή μακρά covid, ένα είδος στιγματισμού.
«Σοκαρίστηκα από αυτό», τονίζει ο Μοσάλ. «Δεν μπορείς να κατηγορείς κάποιον επειδή αρρώστησε».
