Ελλείψεις φαρμάκων – Φαρμακαποθηκάριοι: 12 ερωτήματα προς τον ΕΟΦ που ζητούν απαντήσεις

Με ανοιχτή επιστολή απευθύνεται προς τον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΟΦ) και τον πρόεδρό του, καθηγητή Ιατρικής, κ. Δημήτρη Φιλίππου, ο Πανελλήνιος Σύλλογος Φαρμακαποθηκάριων (ΠΣΦ), καλώντας τον να απαντήσει σε σειρά ερωτημάτων που αφορούν τις ελλείψεις φαρμάκων και τα μέτρα αντιμετώπισής τους. Ο κλάδος των φαρμακαποθηκάριων θεωρεί ότι το μέτρο της απαγόρευσης των παράλληλων εξαγωγών που κυρίως ακολουθεί ο ΕΟΦ δεν λύνει το πρόβλημα, ενώ παράλληλα προκαλεί σοβαρές δυσλειτουργίες στο αντικείμενο της δικής τους καθόλα νόμιμης δραστηριότητας, δηλαδή της διακίνησης φαρμάκων στην ΕΕ.

Οι εκπρόσωποι των φαρμακαποθηκάριων στην επιστολή αναφέρουν ότι αποστέλλεται δημόσια ελλείψει θετικής απάντησης του προέδρου του ΕΟΦ στο αίτημα των φαρμακαποθηκάριων για συνάντηση. Καλούν τον πρόεδρο του Οργανισμού να εξηγήσει για ποιο λόγο καταστρατηγεί τη βασική θέση του ΕΟΦ για το θέμα των ελλείψεων, ότι δηλαδή δεν θεωρούνται σε έλλειψη φάρμακα που έχουν πληθώρα γενοσήμων,και συνεπώς δεν απαγορεύεται η εξαγωγή αυτών.

«Γνωρίζετε προφανώς, ως καθηγητής, ότι πάνω από το 20% των σκευασμάτων που βρίσκονται σε απαγόρευση (57 από τα 280) διαθέτουν πληθώρα γενοσήμων στην ελληνική αγορά, συνεπώς δεν υφίσταται για αυτά καμία έλλειψη. Γιατί λοιπόν προχωρήσατε σε οριζόντια απαγόρευση, από τη στιγμή που κανένα δημόσιο συμφέρον δεν διακυβεύεται, σε αντίθεση με πληθώρα ιδιωτικών;» είναι ένα από τα κρίσιμα ερωτήματα που θέτει ο ΠΣΦ στον ΕΟΦ αναμένοντας απάντηση.

Ζητούν επίσης απάντηση στο ερώτημα γιατί απαγορεύεται τα τελευταία οκτώ χρόνια η εξαγωγή εμβολίων, όταν στο συγκεκριμένο πεδίο δεν υπάρχει πρόβλημα.

Ιδιαίτερη αναφορά και έκταση καταλαμβάνουν τα ερωτήματα που αφορούν τις ενέργειες του ΕΟΦ στον χώρο του φαρμάκου σε σχέση με τους άλλους δύο σημαντικούς κρίκους της φαρμακευτικής αλυσίδας, τις φαρμακευτικές εταιρίες και τα φαρμακεία.

«Γνωρίζετε ότι οι φαρμακοβιομηχανίες οφείλουν κατά νόμο α) να εφοδιάζουν την αγορά με ποσότητες ίσες με την τρέχουσα συνταγογράφηση προσαυξημένης κατά 25% και β) να διαθέτουν ελάχιστο απόθεμα 3 μηνών σε κάθε φαρμακευτικό σκεύασμα του οποίου είναι κάτοχοι άδειας κυκλοφορίας. Πότε και ποιος έλεγξε αν τηρούνται αυτές οι δύο υποχρεώσεις; Ποια μέτρα πήρατε για όσους (όλους;) δεν τις τηρούν στα 4 χρόνια της προεδρίας σας;» απευθύνουν το ερώτημα στον ΕΟΦ.

Ακόμη, ζητούν απαντήσεις για τα μέτρα που έχουν ληφθεί αρμοδίως από τον Οργανισμό για τα φαρμακεία σε ό,τι αφορά τις ελλείψεις φαρμάκων. «Όλα τα φαρμακευτικά σκευάσματα που βρίσκονται σε προσωρινή απαγόρευση εξαγωγών να πωλούνται από τα φαρμακεία ΜΟΝΟ ΜΕ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΣΥΝΤΑΓΗ. Έχετε κάνει κάποιες ενέργειες να ελέγξετε αν τηρείται το μέτρο; Αν ναι ποιες; Αν όχι, γιατί; Κρίνετε ως γιατρός, ότι η πώληση φαρμάκων χωρίς ιατρική συνταγή δεν θέτει σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία;» ρωτούν οι φαρμακαποθηκάριοι.

Ολόκληρη η επιστολή έχει ως εξής:

«Αξιότιμε κε Πρόεδρε,

βρίσκεστε στο τιμόνι του ΕΟΦ και συγχρόνως είστε καθηγητής ιατρικής στο ΕΚΠΑ, ως εκ τούτων, είναι προφανές ότι γνωρίζετε άριστα τη λειτουργία της φαρμακευτικής αγοράς, όσο αυτή καθαυτή την έννοια του φαρμάκου, επιστημονικά και κοινωνικά. Παρ’ όλη αυτή τη βαθιά γνώση σας, εκδόθηκαν την περασμένη εβδομάδα από τον ΕΟΦ δύο προσωρινές αποφάσεις απαγόρευσης εξαγωγών που φέρουν την υπογραφή σας και οι οποίες μας γεννούν μία σειρά από ερωτήματα. Γι’ αυτό – και καθώς το αίτημά μας για συνάντηση μαζί σας παραμένει 20 ημέρες αναπάντητο – θα σας απευθυνθούμε δημόσια.

1. Στις 15/7/23 αναρτήθηκε στον ιστότοπο του ΕΟΦ Δελτίο Τύπου στο οποίο αναφέρετε επί λέξει: ‘Ως έλλειψη θεωρείται η αδυναμία κάλυψης των αναγκών σε επίπεδο δραστικής ουσίας και όχι σκευάσματος, καθώς η ουσία μπορεί να παρέχεται μέσω εναλλακτικών γενοσήμων σκευασμάτων’. Γνωρίζετε προφανώς, ως καθηγητής, ότι πάνω από το 20% των σκευασμάτων που βρίσκονται σε απαγόρευση (57 από τα 280) διαθέτουν πληθώρα γενοσήμων στην ελληνική αγορά, συνεπώς δεν υφίσταται για αυτά καμία έλλειψη. Γιατί λοιπόν προχωρήσατε σε οριζόντια απαγόρευση, από τη στιγμή που κανένα δημόσιο συμφέρον δεν διακυβεύεται, σε αντίθεση με πληθώρα ιδιωτικών;

2. Στις αποφάσεις απαγόρευσης συμπεριλαμβάνεται και μία – προσωρινή πάντα – με εμβόλια. Γνωρίζετε ότι τα 22 από αυτά τελούν υπό απαγόρευση από το 2015. Γιατί εμμένετε σε μία απόφαση η οποία ελήφθη σε άλλη εποχή και υπό άλλες συνθήκες; Πότε και ποιος διαπίστωσε έλλειψη σε αυτά τα εμβόλια;

3. Στις αποφάσεις απαγόρευσης εξαγωγών, περιλαμβάνονται περισσότερα από 55 προϊόντα για τα οποία έχουμε γραπτά ενημερώσει τόσο εσάς όσο και την αρμόδια υπηρεσία του ΕΟΦ, ότι πλεονάζουν στα ράφια μας με κίνδυνο να λήξουν. Ποιον εξυπηρετεί η απαγόρευση εξαγωγής προϊόντων σε υπερεπάρκεια; Πώς κινδυνεύει η δημόσια υγεία αν εξαχθούν φάρμακα, τα οποία για να πουληθούν στην εσωτερική αγορά αναγκαζόμαστε να τα εκποιούμε με έκπτωση της τάξης του 4%;

4. Γνωρίζετε ότι οι φαρμακοβιομηχανίες οφείλουν κατά νόμο α) να εφοδιάζουν την αγορά με ποσότητες ίσες με την τρέχουσα συνταγογράφηση προσαυξημένης κατά 25% και β) να διαθέτουν ελάχιστο απόθεμα 3 μηνών σε κάθε φαρμακευτικό σκεύασμα του οποίου είναι κάτοχοι άδειας κυκλοφορίας. Πότε και ποιος έλεγξε αν τηρούνται αυτές οι δύο υποχρεώσεις; Ποια μέτρα πήρατε για όσους (όλους;) δεν τις τηρούν στα 4 χρόνια της προεδρίας σας;

5. Γνωρίζετε ότι έχει εκδικαστεί στο ΣτΕ προσφυγή μας κατά προηγούμενης παρόμοιας απόφασης του ΕΟΦ και η απόφαση του δικαστηρίου αναμένεται το τελευταίο τρίμηνο του 2023. Γιατί πριν το Ανώτατο Δικαστήριο κρίνει τη νομιμότητα των πράξεων σας και ενώ σας έχουμε γραπτώς επισημάνει αυτή την εκκρεμότητα, βιαστήκατε να εκδώσετε μία νέα, περιφρονώντας de facto την όποια κρίση του Ανώτατου Δικαστηρίου; Ήταν τέτοιος ο κίνδυνος για τη δημόσια υγεία, ή συνέτρεχαν άλλοι λόγοι (π.χ. εκλογές για την ανάδειξη ηγεσίας συνδικαλιστικού φορέα);

6. Γνωρίζετε ότι την 1η και 2η Αυγούστου, ΟΛΕΣ οι ιδιωτικές και συνεταιριστικές αποθήκες της χώρας δηλώνουν τα αποθέματά τους σε όλα τα σκευάσματα που τους ζήτησε ο ΕΟΦ να πράξουν. Θα μας κοινοποιήσετε τα συνολικά αποθέματα ανά σκεύασμα, ώστε να διαπιστώσουμε όλοι μας το μέγεθος του κινδύνου για τη δημόσια υγεία που επικαλείστε; Θα ζητήσετε, όπως σας έχουμε προτείνει κατ’ επανάληψη, να πράξουν το ίδιο και οι άλλοι δύο κρίκοι της αλυσίδας (φαρμακοβιομηχανίες, φαρμακεία); ή είναι αρκετό στον ΕΟΦ το 1/3 της πληροφορίας για την εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων;

7. Γνωρίζετε ότι από 5/1/23 βρίσκεται σε ισχύ Υπουργική Απόφαση που επιβάλλει όλα τα φαρμακευτικά σκευάσματα που βρίσκονται σε προσωρινή απαγόρευση εξαγωγών να πωλούνται από τα φαρμακεία ΜΟΝΟ ΜΕ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΣΥΝΤΑΓΗ. Έχετε κάνει κάποιες ενέργειες να ελέγξετε αν τηρείται το μέτρο; Αν ναι ποιες; Αν όχι, γιατί; Κρίνετε ως γιατρός, ότι η πώληση φαρμάκων χωρίς ιατρική συνταγή δεν θέτει σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία;

8. Στα 4 σχεδόν χρόνια που ηγείστε του ΕΟΦ, έχετε ακούσει κατ’ επανάληψη τους όρους: ‘σκούπα φαρμάκων’, ‘τσαντάκιας’, ‘παράνομες εξαγωγές’. Τι μέτρα έχει λάβει ο ΕΟΦ αυτή την τετραετία για την εξάλειψη ενός φαινομένου, το οποίο αφενός θέτει σε προφανή κίνδυνο τη δημόσια υγεία και αφετέρου στερεί πόρους από το κράτος (απώλεια ΦΠΑ φορολογητέων εσόδων και διακίνηση μαύρου χρήματος);

9. Γνωρίζετε ότι οι ΝΟΜΙΜΕΣ εξαγωγές των χονδρεμπόρων βαίνουν μειούμενες. Από €400εκ. το 2020 σε €200εκ. (κατ’ εκτίμηση) το 2022. Γιατί σταμάτησε ο ΕΟΦ, επί των ημερών σας, να δημοσιεύει τα στοιχεία για τις εξαγωγές, αλλά και συνολικότερα για τις πωλήσεις φαρμάκων στη συνολική αγορά; Ποιος δεν θέλει να φανεί η απώλεια κατά το ΙΟΒΕ άνω των €400εκat tο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της χώρας; Ποιος εξυπηρετείται από την απόκρυψη του γεγονότος ότι κάθε χρόνο συγκεκριμένες εταιρείες διακινούν λιγότερα εμβαλάγια;

10. Γνωρίζετε ότι στις 27/7/23, στις 12:27 και στις 12:30, αναρτήθηκαν στην ιστοσελίδα του Οργανισμού δύο αποφάσεις προσωρινής απαγόρευσης εξαγωγών, οι οποίες ‘κατέβηκαν’ και επαναναρτήθηκαν στις 18:17 και 18:20 αντίστοιχα. Οι δεύτερες είναι ‘εμπλουτισμένες’ κατά 75 προϊόντα, τα οποία δεν εμπεριέχονταν στις πρώτες. Τα 75 αυτά προϊόντα συμπεριλαμβάνονταν στη προηγούμενη απαγόρευση που είχατε επιβάλει τον Μάρτιο του 2022 και προφανώς ελέγξατε την επάρκεια τους και τα αφαιρέσατε στη παρούσα απαγόρευση. Τι μεσολάβησε από την πρώτη ανάρτηση στην άλλη μέσα σε 6 ώρες; Ποιος ζήτησε την επαναπροσθήκη αυτών των προϊόντων; Η μήπως ο Οργανισμός πρόλαβε να ελέγξει την επάρκεια σε 75 προϊόντα μέσα σε έξι ώρες;

11. Φυσικά και γνωρίζετε ότι οι φαρμακαποθήκες είναι εμμέσως ο βασικός πιστωτής της περίθαλψης των Ελλήνων. Συγκεκριμένα, πληρώνονται από τους πελάτες τους σε 104 ημέρες (ΜΟ ισολογισμού 2021), ενώ πληρώνουν τις φαρμακευτικές εταιρείες σε 47 ημέρες (ΜΟ ισολογισμού 2021). Γνωρίζετε επίσης, ότι ένα 10-12% της ρευστότητας του κλάδου προέρχεται από τις ΝΟΜΙΜΕΣ εξαγωγές που πραγματοποιεί. Έχετε, άραγε, επίγνωση του πραγματικού κινδύνου για τη δημόσια υγεία που προκαλεί αυτή η παράλογη (και ελπίζουμε να κριθεί και παράνομη) απόφαση του Οργανισμού, που αποστραγγίζει τη ρευστότητα του βασικού πιστωτή του συστήματος; Έχετε αναλογιστεί τον κίνδυνο ενός ντόμινο κλεισιμάτων επιχειρήσεων και τη συνέπειά του στη φαρμακευτική αγορά;

12. Γνωρίζετε ότι το 2012 η χώρα δέχτηκε κίτρινη κάρτα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ‘για θέση εμποδίων στην ελεύθερη διακίνηση φαρμακευτικών προϊόντων εντός της ΕΕ’. Γνωρίζετε επίσης, ότι η προηγούμενη απόφαση απαγόρευσης (11/22) είχε προκαλέσει επιστολή της επιτρόπου για θέματα υγείας, κας Στέλλας Κυριακίδου, προς τον τότε Υπουργό Υγείας Θανάση Πλεύρη. Έγραφε η επίτροπος ότι τα κράτη-μέλη ‘πρέπει να απέχουν από τη λήψη εθνικών μέτρων που θα μπορούσαν να επηρεάσουν την εσωτερική αγορά της ΕΕ’ και ‘όποτε μας κοινοποιούνται τέτοια μέτρα, η Επιτροπή ζητά απ’ το εν λόγω κράτος-μέλος να τα ανακαλέσει’. Άλλωστε, σε κατ’ ιδίαν συζητήσεις έχετε πολλές φορές δηλώσει ότι υπάρχει σοβαρός κίνδυνος επιβολής προστίμου στη χώρα μας, για αυτήν ακριβώς την πρακτική των απαγορεύσεων. Γιατί εμμένετε σε αυτή την εσφαλμένη τακτική, επιλέγοντας να ρισκάρετε την επιβάρυνση του Έλληνα φορολογούμενου με ένα πρόστιμο; Ποιον επερχόμενο κίνδυνο για τη δημόσια υγεία εμείς αγνοούμε και εσείς έχετε εντοπίσει; Και αφού οι απαγορεύσεις είναι η πανάκεια, γιατί η απαγόρευση που επιβλήθηκε τον Φλεβάρη του 2022 δεν έχει ομαλοποιήσει ακόμα την αγορά σε αυτά τα σκευάσματα; Και αν τη έχει, τότε γιατί δεν έχει αρθεί; Θα μπορούσαμε να θέτουμε ερωτήματα για ώρες, αυτό είναι αναμφίβολο. Αυτό για το οποίο εύλογα αμφιβάλλουμε, αξιότιμε κε Πρόεδρε του ΕΟΦ, είναι για το αν θα λάβουμε εμείς και οι Έλληνες πολίτες κάποτε, έστω και μία πειστική απάντηση».