Η πανδημία της COVID 19 έχει επιδεινώσει τις προκλήσεις που συνδέονται με το φύλο ενώ οι συνέπειές της στην ψυχική υγεία πλήττουν δυσανάλογα τις γυναίκες, τόσο στην εργασία όσο και στην υγεία, σύμφωνα με τα ευρήματα του «Δείκτη Ψυχικής Υγείας Headway 2023» ο οποίος παρουσιάστηκε στις 7 Οκτωβρίου.
Η έκθεση φωτίζει επίσης τις επιπτώσεις των διαταραχών ψυχικής υγείας στα παιδιά, αποκαλύπτοντας πιθανή σύνδεσή τους με τις ψυχικές ασθένειες και την εγκατάλειψη του σχολείου, με 1 στους 3 εφήβους που εγκαταλείπουν το σχολείο να εμφανίζουν μια ψυχική διαταραχή.
O Δείκτης είναι μια πολυδιάστατη εικόνα που διενεργήθηκε σε χώρες στην Ευρωπαϊκή Ένωση και το Ηνωμένο Βασίλειο ως μέρος του Headway 2023, μια πρωτοβουλία για την Ψυχική Υγεία που σχεδιάστηκε και παρουσιάστηκε από το European House – Ambrosetti, μια ομάδα προβληματισμού, σε συνεργασία με την Angelini Pharma. Η πρωτοβουλία Headway 2023 έχει σχεδιαστεί ως μια πολυεπιστημονική πλατφόρμα για ανταλλαγή γνώσεων για την πρόληψη, διάγνωση, διαχείριση και εξεύρεση καινοτόμων λύσεων για την μείωση του φορτίου ψυχικής υγείας και του στίγματος που συνδέεται με αυτήν σε ευρωπαϊκό και τοπικό επίπεδο.
Ο Pierluigi Antonelli, Διευθύνων Σύμβουλος της Angelini Pharma υποστήριξε:«Οι προσπάθειες ανάκαμψης της COVID-19 παρέχει μια ζωτική ευκαιρία για τη βελτίωση των υπηρεσιών και πολιτικών ψυχικής υγείας της Ευρώπης θέτοντας την ψυχική υγεία στην κορυφή της ευρωπαϊκής ατζέντας για την δημόσια υγεία. Ο Δείκτης Ψυχικής Υγείας Headway 2023 (Headway 2023 Mental Health Index) προσφέρει την πρώτη γενική επισκόπηση της κατάστασης των συστημάτων ψυχικής υγείας που πραγματοποιήθηκε ποτέ στην Ευρώπη. Η έκθεση φέρνει στο φως το ποσοστό ψυχικών ασθενειών σε άτομα σε εργάσιμη ηλικία καθώς και την επείγουσα ανάγκη των εργοδοτών για την εγκαθίδρυση των κατάλληλων συστημάτων προκειμένου να ανταποκριθούν στις ανάγκες ψυχικής υγείας. Ο Όμιλος Angelini, χάρη στην ισχυρή δέσμευση που έχουν αναλάβει οι μέτοχοί μας, παρέχει μια γραμμή ψυχολογικής υποστήριξης σε όλους τους εργαζομένους του. Είναι ζωτικής σημασίας, ενώ επηρεάζουμε εξωτερικές πολιτικές, να διατηρήσουμε τη συνοχή μας και να ενεργήσουμε υπεύθυνα, κυρίως στο εσωτερικό των οργανισμών μας».
«Το θέμα της Ψυχικής Υγείας είναι ζωτικής σημασίας, γνωρίζοντας ότι τα σύνορα της Ψυχικής Υγείας είναι πέραν ηλικίας, φύλου, κοινωνικής κατάστασης και καταγωγής και ότι οι ψυχικές διαταραχές επηρεάζουν σημαντικά όχι μόνο τα ίδια τα άτομα και τις οικογένειές τους αλλά και την ίδια την κοινωνία. Η ανάλυσή μας και ο «Δείκτης Ψυχικής Υγείας Headway 2023» λαμβάνουν υπόψη όλες αυτές τις πτυχές. Η εργασία μας παρέχει μια πολυδιάστατη εικόνα για την ψυχική υγεία στην Ευρώπη συνδυάζοντας στοιχεία και παρεμβάσεις σε πολιτικές υγείας, πρόνοιας και εκπαίδευσης σε ευρωπαϊκές χώρες και τονίζει τις αδυναμίες και τις επιτυχίες των χωρών να ανταποκριθούν στις ανάγκες ψυχικής υγείας με βάση μια σύγκριση μεταξύ άλλων εμπειριών από την Ευρώπη», δήλωσε η Daniela Bianco, Εταίρος και Επικεφαλής του Τομέα της Υγειονομικής Περίθαλψης του European House – Ambrosetti.
«Η πανδημία της COVID-19 είχε σημαντικές συνέπειες στην ψυχική υγεία ολόκληρου του πληθυσμού, ωστόσο, το πλαίσιο της ψυχικής υγείας στην Ευρώπη ήταν ήδη ανησυχητικό πολύ πριν από την πανδημία με περισσότερα από 84 εκατομμύρια άτομα που έπασχαν από ψυχικές ασθένειες και 165.000 θανάτους ετησίως, οφειλόμενους σε ψυχικές ασθένειες ή αυτοκτονία. Πράγματι, παραδείγματος χάρη, το προσδόκιμο ζωής των ατόμων που πάσχουν από σχιζοφρένεια – 60 έτη για τους άνδρες και 68 έτη για τις γυναίκες – είναι 13-15 έτη χαμηλότερο από αυτό του υπόλοιπου πληθυσμού. Επιπλέον, η αυτοκτονία αποτελεί την 6η αιτία θανάτου στο σύνολο του πληθυσμού και την 4η αιτία θανάτου στους νέους, ενώ σε ορισμένες χώρες οι επιπτώσεις των ψυχικών διαταραχών στους νέους είναι μεγαλύτερες από τις επιπτώσεις του συνόλου των ιατρικών παθήσεων. «Οι αναλύσεις που παρουσιάστηκαν σήμερα καταδεικνύουν μεγάλες διακυμάνσεις στη διαθεσιμότητα, προσβασιμότητα και ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών ψυχικής υγείας,καθώς και στον τρόπο που ανταποκρίνονται οι Ευρωπαϊκές χώρες στις ανάγκες ψυχικής υγείας στα σχολεία, τους χώρους εργασίας και την κοινωνία γενικότερα.» δήλωσε ο Celso Arango, Σύμβουλος της Ισπανικής Παιδιατρικής Εταιρείας και Σύμβουλος της πρωτοβουλίας Headway 2023. «Ωστόσο, παρατηρείται ευρεία έλλειψη επικαιροποιημένων δεδομένων και πιθανές στρεβλώσεις που συνδέονται με «ανακριβείς εκθέσεις» και «εκθέσεις που παρουσιάζουν μικρότερο αριθμό κρουσμάτων». Είναι, επομένως, ζωτικής σημασίας να αυξηθεί η ικανότητα των χωρών να συλλέγουν και να παρακολουθούν δεδομένα που αφορούν την ψυχική υγεία για να είναι σε θέση να αξιολογούν τη διάσταση της ψυχικής υγείας από χώρα σε χώρα και να εκτιμούν τον τρόπο που ανταποκρίνονται στις ανάγκες υγείας και τις κοινωνικές και οικονομικές ανάγκες στον τομέα της ψυχικής υγείας».
Σύμφωνα με πρόσφατες εκτιμήσεις, το 83 τοις εκατό των γυναικών αναφέρουν ότι η πανδημία επηρεάζει αρνητικά την ψυχική τους υγεία σε σύγκριση με το 36 τοις εκατό των ανδρών. Διαπιστώθηκε ότι οι έγκυες γυναίκες, οι γυναίκες σε περίοδο λοχείας, ή εκείνες που έχουν υποστεί ψυχολογικό τραύμα όπως μια αποβολή ή κακοποίηση από τους συντρόφους τους ήταν οι πιο ευάλωτες στις ψυχολογικές επιπτώσεις της πανδημίας. Ο φόρτος της φροντίδας του νοικοκυριού και των παιδιών είχε, επίσης, σημαντικές επιπτώσεις στην ψυχική ευημερία των γυναικών με το 44 τοις εκατό των γυναικών με παιδιά κάτω των 12 ετών να αναφέρει ότι δυσκολεύεται με τις δουλειές του σπιτιού σε σύγκριση με μόνο 20 τοις εκατό στους άνδρες.
Η έκθεση αναφέρει, επίσης, ότι τα προβλήματα ψυχικής υγείας, ιδιαίτερα τα ήπια έως μέτρια προβλήματα, επηρεάζουν έως και το 20 τοις εκατό του πληθυσμού που βρίσκεται σε εργάσιμη ηλικία σε οποιαδήποτε χρονική στιγμή της ζωής τους, ενώ το 70 τοις εκατό του εργαζόμενου πληθυσμού αναφέρουν ήπια έως μέτρια προβλήματα ψυχικής υγείας. Η ψυχική ασθένεια μπορεί, επίσης, να έχει σημαντικές επιπτώσεις στην ικανότητα των ατόμων να εργαστούν, περιορίζοντας την ικανότητά τους να συμμετάσχουν στην αγορά εργασίας. Διαπιστώθηκε ότι τα ποσοστά απασχόλησης ατόμων με σοβαρές ψυχικές διαταραχές ήταν 45 έως 55 τοις εκατό και ο μισθός εκείνων που εργάζονταν διαπιστώθηκε ότι υπολειπόταν κατά 58 τοις εκατό από τον μέσο μισθό. Γενικά, σε ολόκληρη την Ευρώπη, το ποσοστό απασχόλησης των ατόμων που πάσχουν από κατάθλιψη παρουσιάζει μεγάλη ετερογένεια, με ποσοστά που κυμαίνονται από 27 τοις εκατό στη Ρουμανία έως 68 τοις εκατό στη Γερμανία, ωστόσο συχνά είναι τα επεισόδια συστηματικών απουσιών και προσέλευσης στην εργασία ενώ είναι άρρωστα και το κόστος απωλειών στην παραγωγικότητα της εργασίας είναι υψηλό (ίσο με 1,6 τοις εκατό του ευρωπαϊκού ΑΕΠ).
Καθώς συνεχίζεται η πανδημία, η παρατεταμένη έκθεση των εργαζόμενων στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης σε εξαιρετικά στρεσογόνες και δυνητικά τραυματικές καταστάσεις τους καθιστά ιδιαίτερα ευάλωτους για να εμφανίσουν ψυχικό στρες και άγχος με μακροχρόνιες επιπτώσεις στην υγεία τους. Στην Ευρώπη, το 57 τοις εκατό των εργαζομένων στην υγεία ανέφερε συμπτώματα μετατραυματικού στρες κατά τη διάρκεια της κορύφωσης της πανδημίας.
Ο «Δείκτης Ψυχικής Υγείας Headway 2023 » τονίζει, επίσης, τις κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες των ψυχικών διαταραχών. Πρόσφατες μελέτες εκτιμούν ότι το συνολικό κόστος των ψυχικών διαταραχών σε σχέση με την απώλεια παραγωγικότητας και την υγεία, και τις δαπάνες κοινωνικής περίθαλψης, αναμένεται να είναι ίσο με 4 τοις εκατό του ΑΕΠ. Παρόλο που η ψυχική υγεία έχει ζωτικής σημασίας κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις, μόνο έως το 5 τοις εκατό του συνόλου των κυβερνητικών δαπανών για την υγεία διατίθεται για την ψυχική υγεία σε ολόκληρη την Ευρώπη, (οι τιμές κυμαίνονται από 3 τοις εκατό στην Πολωνία, 3,5 τοις εκατό στην Ιταλία, 4,2 τοις εκατό στην Ισπανία και 5,4 τοις εκατό στη Δανία), με επιπτώσεις στη διαθεσιμότητα των υποδομών και των ανθρώπινων πόρων που είναι αφιερωμένες στην ψυχική υγεία. Σε ό,τι αφορά την ικανότητα κάλυψης των αναγκών περίθαλψης της ψυχικής υγείας στην κοινωνία, οι χώρες με υψηλότερη κατά κεφαλήν δαπάνη για αναπηρία σχετιζόμενη με την ψυχική υγεία, αναφέρουν ότι λαμβάνουν μεγαλύτερη κοινωνική υποστήριξη.
Γενικά, από τα διαθέσιμα δεδομένα, προκύπτει ότι οι χώρες της Βόρειας/Κεντρικής Ευρώπης έχουν καλύτερες επιδόσεις από τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, ωστόσο υφίσταται ευρεία έλλειψη επικαιροποιημένων δεδομένων και πιθανές στρεβλώσεις που συνδέονται με «ανακριβείς εκθέσεις» και «εκθέσεις που παρουσιάζουν μικρότερο αριθμό κρουσμάτων» από ορισμένες χώρες.
