Προκλήσεις και λύσεις για την υπογεννητικότητα στην Ελλάδα

Οι παράγοντες που οδηγούν σε μειωμένα ποσοστά γεννήσεων και οι οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις της υπογεννητικότητας βρέθηκαν στο επίκεντρο της εκδήλωσης με τίτλο «Οικογένεια και καριέρα: προκλήσεις και λύσεις για την υπογεννητικότητα στην Ελλάδα» που διοργάνωσε το Ινστιτούτο Δημόσιας Υγείας του Αμερικανικού Κολεγίου Ελλάδος (ACG) σε συνεργασία με την Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία HOPEgenesis.

Εισηγήσεις στην εκδήλωση πραγματοποίησαν η υφυπουργός Υγείας, Ζωή Ράπτη, η πρέσβης Καλής Θέλησης της UNESCO, πρόεδρος του Συλλόγου Φίλων Παιδιών με καρκίνο «ΕΛΠΙΔΑ» και του «Ιδρύματος Μαριάννα Β. Βαρδινογιάννη», Μαριάννα Βαρδινογιάννη, ο πρόεδρος και Ιδρυτής της ΑΣΤ.Μ.Κ.Ε. HOPEgenesis, μαιευτήρας-γυναικολόγος, Στέφανος Χανδακάς και η καθηγήτρια και κοσμήτορας του School of Business & Economics του Αμερικανικού Κολεγίου Ελλάδος, δρ Άννα Τριανταφύλλου. Τη συζήτηση συντόνισε ο πνευμονολόγος-εντατικολόγος, διευθυντής του Ινστιτούτου Δημόσιας Υγείας του Αμερικανικού Κολεγίου Ελλάδος, καθηγητής Παναγιώτης Μπεχράκης.

Οι ομιλητές συμφώνησαν ότι το δημογραφικό πρόβλημα υπονομεύει το μέλλον του ελληνικού έθνους, θέτει σε κίνδυνο την ευημερία του τόπου και έχει βαρύτατες συνέπειες στην οικονομική ανάπτυξη και την κοινωνική ευημερία. Η υγειονομική κρίση, δε, έρχεται να οξύνει περαιτέρω το πρόβλημα, αφού αυξάνει την ανασφάλεια και καθιστά τη δημιουργία οικογένειας ακόμη μεγαλύτερη πρόκληση. Οι υγειονομικές, οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις της πανδημίας φαίνεται ότι δυσχεραίνουν επιπλέον το τοπίο που είχε διαμορφώσει η οικονομική κρίση των προηγούμενων ετών. Η οικονομική δυσπραγία φαίνεται να έχει ήδη λειτουργήσει ανασταλτικά προς τα σχέδια τεκνοποίησης για μεγάλη μερίδα του πληθυσμού, ενώ έχει οδηγήσει και στη μετανάστευση πολλά ζευγάρια αναπαραγωγικής ηλικίας. Την ίδια στιγμή, το πρόβλημα εντείνουν οι πρακτικές και πολιτισμικές δυσκολίες που σχετίζονται με τον συνδυασμό καριέρας και οικογένειας, ιδιαίτερα για τις γυναίκες.

Ως εκ τούτου, τόνισαν οι ομιλητές είναι αναγκαίο τόσο η Πολιτεία, όσο και ο ιδιωτικός τομέας να δημιουργήσουν ένα πλαίσιο ασφάλειας, αναλαμβάνοντας πρωτοβουλίες που θα υποστηρίζουν την οικογένεια και θα επιτρέπουν τον ισορροπημένο συνδυασμό επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής.

 

Ο πληθυσμός της Ελλάδας έχει μειωθεί κατά 0,4% από το 2010

Σε δημογραφικές έρευνες και δημοσκοπήσεις που έχουν διεξαχθεί από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών παρατηρείται ότι ο πληθυσμός της Ελλάδας έχει μειωθεί κατά 0,4% σε σχέση με το 2010 και προβλέπεται να μειωθεί περαιτέρω. Όπως ανέφερε κατά την τοποθέτησή της η κ. Ράπτη, από το 2011 έχει ξεκινήσει μια δραματική μείωση του πληθυσμού, δεδομένου ότι, σύμφωνα με μελέτες, από περίπου 11 εκατ. Έλληνες, το 2050 ο πληθυσμός της χώρας θα έχει μειωθεί σε περίπου 9 εκατ. και το 2080 σε 7,8 εκατ. Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, ο αριθμός των γεννήσεων μειώθηκε στις 1,38 το 2018 από 1,5 γεννήσεις το 2009, ενώ μέχρι το 2050 προβλέπεται ότι το 35% του πληθυσμού της χώρας θα είναι ηλικίας 65 ετών και άνω, ποσοστό που σήμερα υπολογίζεται σε 20%.

«Καταλαβαίνουμε ότι οι συνέπειες της υπογεννητικότητας οδηγούν σε γήρανση του πληθυσμού, μείωση του εργατικού δυναμικού, επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξης του ΑΕΠ της χώρας και όλων των τομέων της οικονομίας, ενώ υπάρχει πολύ μεγάλη επιβάρυνση του ασφαλιστικού συστήματος, που αδυνατεί να υποστηρίξει οικονομικά τους ηλικιωμένους και κινδυνεύει να καταστεί μη βιώσιμο στο μέλλον» εξήγησε η κ. Ράπτη.

Αναφέρθηκε στα μέτρα στήριξης της οικογένειας που λαμβάνει η κυβέρνηση, όπως η καθιέρωση επιδόματος 2.000 ευρώ για κάθε παιδί που θα γεννιέται, η αύξηση του αφορολόγητου κατά 1.000 ευρώ για κάθε παιδί, η επαναφορά των επιδομάτων σε τρίτεκνες και πολύτεκνες οικογένειες τα οποία είχαν περικοπεί, η δυνατότητα να επιλέξει μια γυναίκα να κάνει χρήση της άδειας τοκετού στο χρόνο τον οποίο επιθυμεί, η παροχή δυνατότητας αύξησης του αριθμού των παιδιών που μπαίνουν σε παιδικούς σταθμούς και η ενίσχυση των ολοήμερων σχολείων. «Κάποια από αυτά τα μέτρα ήδη είναι σε εφαρμογή» δήλωσε.

Η ανάγκη για στήριξη των γυναικών για να ανταποκριθούν στους πολύπλευρους ρόλους τους γίνεται πιο επιτακτική αυτή την εποχή, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και διεθνώς, ανέφερε με τη σειρά της η Μαριάννα Βαρδινογιάννη. Τόνισε ότι πρέπει να ληφθούν πρωτοβουλίες που θα στηρίξουν τα νέα ζευγάρια και να δοθούν κίνητρα από την Πολιτεία για τη δημιουργία οικογένειας.

Η οικογένεια πρέπει να προσεγγίζεται από την κοινωνία ως ένας πόλος ανάπτυξης και εξέλιξης, ανέφερε ο Στέφανος Χανδακάς, προσθέτοντας ότι απαιτείται η οικονομική υποστήριξη σε όλες τις φάσεις της δημιουργίας οικογένειας. Το δημοσιονομικό κόστος, είπε, ενός τέτοιου εγχειρήματος φαίνεται -για την ώρα- να αποτελεί «τροχοπέδη» για την υλοποίησή του, ωστόσο, σύμφωνα με τον κ. Χανδακά, το κόστος το οποίο θα κληθεί να καταβάλει η χώρα στο μέλλον για να στηρίξει άλλους τομείς, όπως για παράδειγμα το ασφαλιστικό σύστημα, θα είναι πολλαπλάσιο.

Στις επιπτώσεις της υπογεννητικότητας αναφέρθηκε μεταξύ άλλων και η Άννα Τριανταφύλλου, τονίζοντας ότι «μικρότερος αριθμός νέων ανθρώπων σημαίνει λιγότερες νέες ιδέες, λιγότερη καινοτομία, χαμηλότερη οικονομική αύξηση, χαμηλότερη ανάπτυξη, μικρότερη πρόοδο, καθιστώντας απαραίτητη την ανάληψη δράσης».